Contrast heeft een enorme passie voor typografie. Hoe letterkunstenaars met een ongeziene perfectie een bepaald lettertype ontwikkelen is in onze ogen een ware kunstvorm. Deze blogpost brengt het verhaal van Decimal. Een lettertype geïnspireerd op de typografie van klassieke uurwerken. Een verhaal die duidelijk maakt dat een lettertype meer is dan wat letters bij elkaar.
Om dit artikel te starten is het niet slecht om even te duiden wat typografie nu precies is. In een notendop kan je stellen dat de term alles omvat van elementen die een tekst kunnen vormgeven. Een aantal hoofdelementen hierin zijn het lettertype zelf, de grootte hiervan, de afstand tussen regels tekst, de afstand tussen verschillende letters, …
Bijna iedere letter die je leest is met zorg en oog voor detail ontwikkeld door een ontwerper. Het duurt vaak maanden of jaren voor een lettertype klaar is. En dat heeft zo zijn redenen. In de eerste plaats moet een lettertype goed leesbaar zijn. Vaak zijn lettertypes ontwikkeld met een bepaald doel voor ogen en worden ze telkens specifiek gebruikt voor een bepaalde toepassing.
Denk maar eens aan filmaffiches, waarbij acteurs en regisseurs die meewerkten aan de film telkens in een uiterst fijn en samengedrukt font worden weergegeven. Deze fonts werden dan ook met een reden ontwikkeld. Wanneer een acteur zijn contract afsluit om een rol te spelen in een film wil het management vermijden dat de acteur zijn naam te klein op de affiche staat. Daarom leggen ze contractueel een minimum hoogte van het lettertype vast voor de naam van de acteur op de affiche. Doordat een film veel van deze namen op hun affiche dient te plaatsen werden lettertypes ontwikkeld die groot genoeg zijn, maar veel fijner dan een normaal lettertype. Zo kan iedereen met dergelijk contract vlot op de affiche geplaatst worden zonder dat er veel hinder is naar het ontwerp toe.
Een andere populaire reden waarbij bepaalde fonts worden gebruikt is het uitsparen van inkt. Om even te duiden: Wanneer je 145 A4 pagina’s met tekst in het lettertype ‘Calibri’ print kan je dezelfde tekst op hetzelfde formaat 256 keer afprinten met hetzelfde inktverbruik als de tekst in het lettertype ‘Courier New’ is opgemaakt. Als je deze kennis gebruikt bij het drukken van een boek in grote oplage spaar je al snel héél veel inkt uit.
Een van de iconische elementen op een vintage horloge is de belettering. De unieke markeringen op de wijzerplaten zijn verrassend consistent van de ene horlogefabrikant tot de andere. De cijfers en letters evolueerden los van de algemene typografie, en net dit maakt ze zo interessant. De letters zijn als het ware onafhankelijke vormen die zich niet druk moeten maken over de richtlijnen van lettertypes die zijn ontworpen om woorden op papier te drukken, en die niet worden beïnvloed door de trends in grafisch ontwerp.
In plaats daarvan is de belettering van horloges gevormd door de unieke technologieën die worden gebruikt bij de fabricage van wijzerplaten, en het feit dat letters en cijfers enorm klein worden weergegeven op de drukdrager namelijk het horloge.
Vooral het cijfer vier is bij uurwerken héél verschillend dan bij algemene fonts. Omdat de hoeken van de letter vier heel scherp zijn en de inkt bij het drukproces ervoor zou zorgen dat de binnenkant van het cijfer toeloopt, werd het cijfer herwerkt en kreeg dit een bredere opening, minder scherpe hoeken en de herkenbare platte bovenkant.
Indien u zelf een uurwerk draagt waarop cijfers zijn aangebracht is de kans groot dat her cijfer vier op dit uurwerk ook dezelfde, unieke eigenschappen heeft. Vreemd genoeg kan je deze eigenschappen terugvinden op een groot aantal horloges die door verschillende merken op de markt worden gebracht.
Ondanks alle verfijning van een mechanisch uurwerk, is de wijzerplaat misschien wel het meest complexe onderdeel van een horloge. Het maken van één enkele wijzerplaat kan meer dan honderd verschillende bewerkingen vereisen, evenals de expertise om te werken met materialen van roestvrij staal en hout tot parelmoer. Een horlogemaker moet weten hoe hij moet verzinken, galvaniseren, vernissen, lakken, schilderen, stempelen, graveren, solderen en boren, en dat allemaal in miniatuur. Een kennis die meestal van generatie op generatie wordt doorgegeven.
De nichevaardigheden en apparatuur die de werkplaatsen nodig hebben, moedigen wijzerplaatmakers lang geleden aan om zich te specialiseren en gedurende het grootste deel van de vorige eeuw leverde hetzelfde handjevol prestigieuze wijzerplaatmakers de wijzerplaten aan bijna alle grote fabrikanten. Stern Créations, opgericht in 1898, leverde bijvoorbeeld wijzerplaten aan Audemars Piguet, Vacheron Constantin, Patek Phillipe en Cartier. Singer, opgericht in 1919, creëerde ze voor Rolex (en vanzelfsprekend dus ook Tutor), Omega, Heuer en Universal Genève.
Ondanks de enorme variëteit aan merken waren de wijzerplaten dus het product van een relatief klein aantal ambachtslieden, wiens handen de esthetiek van de hele industrie vormden. De 4 met brede top, de scherp gecentreerde M en de korte ledematen van de letters R en K behoorden tot hun manier om deze te visualiseren. Een naadloze mix van mechanisch probleemoplossend vermogen en artistieke intuïtie. Een andere charme van de belettering is de inconsistentie. Waar een lettertype een vast systeem is dat is ontworpen om op voorspelbare manieren te worden ingezet, heeft deze belettering de flexibiliteit om zich aan te passen aan de omstandigheden. Op de kleine schaal van het polshorloge kunnen deze omstandigheden erg extreem zijn.
In het door Jonathan Hoefler ontwikkelde lettertype ‘Decimal’ werden bergen aan eigenschappen van deze unieke letters gebruikt en werden ze consequent gebruikt om een reeks van tien lettergewichten te gaan ontwikkelen. Doorheen het gehele ontwerpproces bleven verschillende eigenzinnige details bewaard, van de J met zijn onverwachte schreef, tot het bredere plateau op de letter A.
Bijna iedere letter die je leest is met zorg en oog voor detail ontwikkeld door een ontwerper. Het duurt vaak maanden of jaren voor een lettertype klaar is. En dat heeft zo zijn redenen. In de eerste plaats moet een lettertype goed leesbaar zijn. Vaak zijn lettertypes ontwikkeld met een bepaald doel voor ogen en worden ze telkens specifiek gebruikt voor een bepaalde toepassing.
Bedankt om dit artikel te lezen! Zin in meer leesvoer? ontdek tal van andere artikels op onze blog.
Ecologisch verantwoorde herkomst is voortaan de standaard en niet langer het alternatief
9 tips die bedrijven kunnen helpen om te groeien met hun Instagrampagina.
Geef ons een seintje en wie weet ontwikkelen wij binnenkort een smakelijke branding voor uw merk.
webdesign door contrast communicatie
